Αρκεί απλά να αναζητήσουμε την έννοια της λέξης «προσωπικό» και ίσως να κατανοήσουμε πόσο σημαντικός πόρος είναι για την ανάπτυξη, ακόμα και για την επιβίωση μιας επιχείρησης. Το «προσωπικό» όπως δηλώνει και η ετυμολογία της λέξης, είναι το πρόσωπο της εταιρίας προς τους πελάτες. Είναι η εικόνα της εταιρίας προς την κοινωνία, προς τους προμηθευτές, προς τους καταναλωτές. Ο καθένας από εμάς, το σημείο του σώματος που προσέχει περισσότερο από κάθε τι, είναι το πρόσωπο. Είναι τουλάχιστον περίεργο και παράδοξο, στην επιχείρησή σου, να θεωρείς δεδομένο το προσωπικό ενώ ταυτόχρονα όλοι οι επιχειρηματίες δηλώνουν ότι είναι ο πιο σημαντικός τους πόρος. Σίγουρα το έχετε διαβάσει σε δηλώσεις ή σε συνεντεύξεις επιχειρηματιών ή μπορεί να αποτελεί και δική σας δήλωση.
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Κανένας μα κανένας επιχειρηματίας δεν προσλαμβάνει έναν εργαζόμενο αν δεν τον χρειάζεται. Συνεπώς πρέπει να συμφωνήσουμε ότι ο επιχειρηματίας μόνος του δεν μπορεί να προχωρήσει, δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς το προσωπικό του. Παρ’ όλα αυτά στην πορεία όπως άλλωστε συμβαίνει σε πολλές από τις σχέσεις μας, θεωρεί ότι το προσωπικό του χρωστάει χάρη, είναι δεδομένο και βρίσκεται εδώ για να υπομένει την υπεροψία και την εκμετάλλευση του … αφεντικού.
Αλήθεια, υπάρχει ακόμα το αφεντικό;
Κι όμως υπάρχει ακόμα. Κυκλοφορεί ανάμεσά μας. Το συναντάς σε πολύ μικρές επιχειρήσεις αλλά και σε πολύ μεγάλες. Κατάλοιπο μια παλιάς εποχής και κυρίως μιας παλιάς κουλτούρας που έχει γερά θεμέλια και δεν λέει ν’ αλλάξει. Στην ουσία αποτυπώνει και ξεκαθαρίζει τις αξίες πρωτίστως του … «αφεντικού» και μετά της εταιρίας. Πρώτη αξία είναι ο φόβος. Δεύτερη αξία είναι η απόλυτη υποταγή. Είναι και η αυταρέσκεια, η αίσθηση της παντοδυναμίας. Η ηδονή να βλέπεις το φόβο της απόλυσης, στα μάτια του οικογενειάρχη ή του νέου που πρέπει να πληρώσει το νοίκι του, οπότε είναι εγκλωβισμένος στα σαδιστικά καπρίτσια του «αφεντικού». Τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς και στην συνέχεια οι τσιφλικάδες, εμπότισαν τους ραγιάδες και τους κολίγους ότι μετά το Θεό αυτοί ορίζουν τις τύχες τους. Οι παλαιότεροι θυμόσαστε το Ελληνικό γουέστερν (Το χώμα βάφτηκε κόκκινο), με τον Κούρκουλο και το Βόγλη που μάχονταν για τις ιδέες δύο κόσμων…
Την προηγούμενη δεκαετία, είχαμε την ατυχία, η χώρα μας να αντιμετωπίσει την χειρότερη οικονομική κρίση και ύφεση μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Ένα από τα συνεπακόλουθα αυτής, ήταν η εκτίναξη της ανεργίας άνω του 30%! Όπως ήταν αναμενόμενο, λειτούργησε άμεσα ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης στον εργασιακό χώρο και τα … «αφεντικά» έστησαν χορό. Η εκμετάλλευση, η αδήλωτη εργασία, οι προσβολές ήταν κάτι δεδομένο από τον εργοδότη προς τον εργαζόμενο που έπρεπε να νιώθει ευλογημένος που αμείβονταν με 400€ και τρία ένσημα το μήνα για δεκάωρη εργασία!! Φέτος οι εργαζόμενοι στον τουριστικό κλάδο και ιδιαίτερα στην εστίαση, άρχισαν να γυρνάνε την πλάτη τους στα «αφεντικά» που τους στοίβαζαν σε μουχλιασμένα υπόγεια για να ….. ξεκουράζονται μετά την 12ώρη εφταήμερη εργασία. Βεβαίως τα αφεντικά αδυνατούν να αντιληφθούν γιατί οι εργαζόμενοι δεν αρπάζουν την …ευκαιρία να πάνε να δουλέψουν, ενώ ακόμα υπάρχει ανεργία.
Δυστυχώς όταν αναπτύσσεται αυτή η κουλτούρα κι αυτή η φιλοσοφία σε μια εταιρία, μετά από το «αφεντικό» ακολουθούν οι «managers» – αυλικοί, οι οποίοι με τη σειρά τους, θέλουν να γίνουν μικρά αφεντικά και να νιώσουν κι αυτοί την ηδονή της εξουσίας στον άνθρωπο. Έτσι, οι καλύτεροι μιμητές, είναι οι ευνουχισμένοι managers, εκείνοι που πρώτοι υπέστησαν απαξιωτική συμπεριφορά, εκείνοι που πρώτοι παραπονέθηκαν για την αδικία από το αφεντικό τους, αλλά για να εξασφαλίσουν την θέση τους αναπαράγουν την κακή κουλτούρα.
Φτάνουμε λοιπόν στο 2022 και τα περισσότερα καταστήματα εστίασης δεν έχουν προσωπικό. Δουλεύουν με το 60% του απαιτούμενου δυναμικού. Γεννάται λοιπόν το ερώτημα. Μα καλά που πήγαν όλοι οι εργαζόμενοι; Δεν έχουν ανάγκη τη δουλειά;
Η εξήγηση είναι μάλλον απλή. Ας προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε το φαινόμενο, αναλύοντας κάποιες από τις αιτίες.
ΥΠΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Τα τελευταία τριάντα χρόνια, οι Έλληνες αναπτύχθηκαν και αποφάσισαν να επενδύσουν στον εαυτό τους. Αργούν να παντρευτούν κι αν τελικά το κάνουν κάποιοι αποφασίζουν να μην κάνουν παιδιά κι όσοι τελικά κάνουν σταματούν στο ένα παιδί καθώς τους κουράζει… Αυτό με απλά μαθηματικά σημαίνει ότι αν δύο άνθρωποι “παράγουν” κανένα ή ένα νέο άνθρωπο, από τώρα και για τα επόμενα χρόνια θα γεμίσουμε ηλικιωμένους, ενώ οι νέοι και το εργατικό δυναμικό θα μειώνονται κάθε χρόνο. Αυτό ακριβώς φάνηκε και στην τελευταία απογραφή. Προφανώς το γεγονός δεν πρόκειται να αλλάξει και μάλλον θα εντείνεται στις επόμενες γενιές.
Λάθος μοντέλο διάλεξες Στον τουριστικό κλάδο και στην εστίαση, φτιάξαμε ένα μοντέλο, μια συνταγή που έχει έλλειψη «συστατικών». Θελήσαμε να έχουμε στις τουριστικές επιχειρήσεις και στις επιχειρήσεις εστίασης, μόνο νέα παιδιά έως 28 ετών, με εμφάνιση μοντέλου που να δουλεύουν σαν σκυλιά, χωρίς ένσημα και να ανέχονται προσβολές. Ο άνθρωπος από τα πανάρχαια χρόνια ήθελε να βελτιώνει τη ζωή του. Ο σύγχρονος άνθρωπος και ιδιαίτερα ο νέος έχει άμεση πληροφόρηση. Όπως αναφέραμε πιο πάνω, έχουμε υπογεννητικότητα. Πως να βρίσκουμε νέους κι όμορφους αφού εδώ και 30 χρόνια γεννάμε 1 έως δύο παιδιά και τα ζευγάρια δεν παντρεύονται. Λυπάμαι αλλά θέλω να σας πληροφορήσω ότι κάποια παιδιά, δυστυχώς, δεν θα βγούνε τόσο όμορφα όσο θα θέλαμε για την βιτρίνα της επιχείρησής μας. Στο εξωτερικό, στις επιχειρήσεις εστίασης, πολύ συχνά θα δεις ανθρώπους 40 & 50 ετών, οι οποίοι είναι επαγγελματίες και βιοπορίζονται από αυτό το επάγγελμα. Στην χώρα μας αν θα δούμε κάποιον μεγαλύτερο να μας σερβίρει (άνω των τριάντα) δεν αξιολογούμε θετικά το μαγαζί. Οπότε μετά από όλα αυτά τα αντιφατικά, φτάνουμε στο αδιέξοδο έλλειψης προσωπικού.
ΥΠΕΡΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ Στην Ελλάδα, με δεδομένα τα υψηλά κοστολόγια λειτουργίας και την δυσβάστακτη φορολογία, ένα τεράστιο ποσοστό άνω του 60% των επιχειρήσεων, καθίσταται μη βιώσιμο. Ιδιαίτερα στις εποχές που το ΦΠΑ ήταν στο 24%, οι περισσότεροι επιχειρηματίες, δημιούργησαν χρέη που ακόμα και σήμερα, δυσκολεύονται να τα αντιμετωπίσουν. Οπότε, φαίνεται μονόδρομος η φοροκλοπή και η κλοπή των εργαζομένων. Το χειρότερο είναι, ότι χτίζεται μία κουλτούρα με βάση την οποία, η φοροκλοπή και η εκμετάλλευση δημιουργεί συναισθήματα περηφάνιας στον επιχειρηματία. Στον επιχειρηματία που δυσκολεύεται να ανταπεξέλθει στα επιχειρηματικά βάρη αλλά ακόμα και στον άπληστο επιχειρηματία, που απλά θέλει να κερδίσει πολύ περισσότερα. Το χειρότερο είναι, ότι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, στον οποίο αφενός το κράτος δεν εισπράττει όσα αναλογούν με βάση τον αριθμό των επιχειρήσεων και αφετέρου οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να επιβιώσουν.
ΝΕΕΣ ΑΞΙΕΣ Όλα τα παραπάνω χρόνια δημιουργούσαν αρνητικά συναισθήματα και οργή στους εργαζόμενους. Κάποια παιδιά που έχουν παρατήσει τις σπουδές τους, για να δουλέψουν μία δύο σαιζόν σε νησί, αποφάσισαν να στρωθούν να πάρουν το πτυχίο τους για να προσπαθήσουν να αλλάξουν τη ζωή τους. Επίσης η πανδημία, ο φόβος του πολέμου άλλαξαν τις προτεραιότητες και τις αξίες της ζωής. Η ποιότητα της ζωής, το καλό εργασιακό περιβάλλον και ο σεβασμός αναδείχθηκαν σε απόλυτες προτεραιότητες. Σήμερα κάποιος προτιμά να μην δουλεύει και να ζει με ελάχιστα χρήματα από τους γονείς και τους παππούδες του, παρά να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης. Σύμφωνα με έρευνες κι αρκετούς ψυχολόγους, ο φόβος του θανάτου άλλαξε τις προτεραιότητες του σύγχρονου ανθρώπου. Αν κάποιος δεν νιώθει καλά, εύκολα παραιτείται και αφήνει καριέρα και οικονομικές απολαβές με μόνο σκοπό την διαφύλαξη της ψυχικής του υγείας.
Κατά κανόνα δεν έχουν προσωπικό οι επιχειρήσεις εκείνες που μόνες τους δημιούργησαν κακή φήμη. Η φήμη είναι σαν τον αέρα. Είναι κάτι άυλο, εξαπλώνεται παντού. Αν πρόκειται για ένα γλυκό άρωμα το απολαμβάνεις κι εκτιμάς και την πηγή από την οποία προέρχεται. Αν πάλι νιώθεις ότι σου προκαλεί δυσοσμία δεν έχεις τα καλύτερα συναισθήματα για εκείνον που σου προκάλεσε την απέχθεια. Οι εργαζόμενοι έχουν οικογένειες, έχουν φίλους και γνωστούς και μοιράζονται την κακή τους εμπειρία. Μαντέψτε λοιπόν. Ο κύκλος του εργαζόμενου είναι οι πελάτες σας….! Είναι οι επόμενοι εργαζόμενοι. Οι επιχειρήσεις που σέβονται τον εργαζόμενο, οι επιχειρήσεις που καταβάλλουν τα νόμιμα και τα συμφωνηθέντα, μ’ έναν μαγικό τρόπο πάντα βρίσκουν προσωπικό ή σπάνια έχουν απώλειες. Το πιο σπουδαίο είναι ότι αναπτύσσονται με ταχύτερους ρυθμούς κι έχουν μεγαλύτερα κέρδη παρά το γεγονός ότι δεν εκμεταλλεύονται το προσωπικό τους.
Στις μέρες μας, μάλλον έχουμε αντιστροφή του νόμου της προσφοράς και της ζήτησης. Όλο και περισσότερες έρευνες, καταδεικνύουν ότι το περιβάλλον εργασίας, τείνει να είναι κριτήριο ίσης βαρύτητας με τις οικονομικές απολαβές. Στην τελευταία έρευνα Workmonitor της Randstad περίπου το 60% δήλωσε ότι αποτελεί προτεραιότητα η προσωπική του ζωή έναντι της καριέρας του. Στην ίδια έρευνα σχεδόν ένας στους τρεις ερωτηθέντες δήλωσε ότι προτιμάει να μείνει χωρίς δουλειά παρά να υπομένει ένα κακό εργασιακό περιβάλλον. Ο εργαζόμενος θέλει σεβασμό, θέλει ασφάλεια, θέλει προοπτική και έμπνευση. Δεν του αρέσει να τον υποτιμούν, να τον εκμεταλλεύονται και να του κόβουν τα φτερά.
Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Άλλο το αφεντικό κι άλλο ο εργοδότης ή ο επιχειρηματίας. Ο εργαζόμενος σέβεται τον εργοδότη του. Εκτιμάει τα χρήματα και τις παροχές που λαμβάνει. Ο ικανοποιημένος εργαζόμενος, αγαπάει την εταιρία στην οποία εργάζεται και παλεύει για την επιτυχία. Φυσικά υπάρχουν και οι κακές εξαιρέσεις εργαζομένων, που δεν εκτίμησαν όσα έλαβαν και λειτούργησαν αντιεπαγγελματικά. Όμως ο ικανός επιχειρηματίας μαθαίνει και προχωράει. Υπάρχει πάντα και η δυνατότητα της απόλυσης.
Επίσης κλείνοντας, να ξεκαθαρίσουμε ότι στην εταιρία μας, την THE WAY, αγαπάμε τις επιχειρήσεις και πιστεύουμε στην επιχειρηματικότητα και στους δυναμικούς και δραστήριους επιχειρηματίες. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο θέλουμε οι επιχειρήσεις να είναι υγιείς και να δημιουργούν γερές και σταθερές βάσεις. Δεν υπάρχει κανένα πιο σημαντικό συστατικό επιτυχίας, σε μία επιχείρηση, από το ικανοποιημένο προσωπικό που συμμετέχει και παλεύει για την ανάπτυξη της επιχείρησης. Δεν υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο για μία επιχείρηση, από ένα ματαιόδοξο κι άπληστο “αφεντικό”.
Αγαπητό «αφεντικό», δεν είσαι επιτυχημένος επιχειρηματίας, όταν τα κέρδη σου προέρχονται από τις υπερωρίες και τα ένσημα των εργαζομένων που δεν αποδίδεις. Αγαπητό «αφεντικό», αν δεν σου κάνει ο υπάλληλος, δεν χρειάζεται να τον μειώνεις ή να του μιλάς άσχημα. Έχεις κάθε δικαίωμα, να διακόψεις τη συνεργασία μαζί του και να χωρίσετε όμορφα. Οι μνησικακίες, κάνουν κακό στην δική σου ψυχή και στην επιχείρησή σου. Καταλαβαίνω ότι σου δίνει χαρά όταν μιλάς άσχημα στους υπαλλήλους σου. Νιώθεις σπουδαίος. Δοκίμασε όμως να κερδίσεις την εκτίμηση και το σεβασμό των εργαζομένων σου. Δεν θα το πιστεύεις, η ηδονή είναι απείρως μεγαλύτερη κι έχει πολύ – πολύ μεγάλη διάρκεια.
